Nie umiem kochać! Czy to możliwe?

W domach, w których panuje chłód emocjonalny, a rodzice koncentrują się na sobie, a nie na potrzebach swoich pociech, wychowują się dzieci o unikowym stylu przywiązaniowym. Niestety, gdy dzieci te dorastają, mają ogromne problemy z tworzeniem udanych związków. Zobacz, jakie sygnały świadczą o tym, że relacje z dzieciństwa nie wyglądały tak, jak powinny!

Dorosły przywiązany unikowo – czyli jaki?

Dorośli o przywiązaniu unikowym dążą w większości lub we wszystkich obszarach swego życia do polegania głównie na sobie, nawet w sytuacjach trudnych. Wynika to z deficytu poczucia bezpieczeństwa i ufności wobec innych. Uczą się postrzegania siebie jako osoby silnej i niezależnej, nie przyznają się do popełniania błędów, nie korzystają ze wsparcia bliskich osób. Nie lubią wchodzić w relacje z innymi, gdyż odczuwają w związku z tym dyskomfort i napięcie. Nie otwierają się przed innymi, są zdystansowani i mało swobodni. 

Wzrastanie z poczuciem bycia mało ważnym lub nieważnym dla rodziców (o genezie unikowego stylu przywiązania u dzieci przeczytacie tutaj) skutkuje w dorosłości niską samooceną, niskim poczuciem własnej wartości oraz mniejszą spójnością w zakresie poczucia własnej tożsamości. Osoby takie przejawiają wyższy poziom neurotyzmu, czyli skłonność do lękliwości, impulsywności, nieradzenia sobie ze stresem. Częściej są introwertykami niż ekstrawertykami, są zamknięci w sobie, cisi, wycofani, mocno nastawieni na samodzielność. Podkreślają własną skuteczność, choć często jest to pozorne poczucie kompetencji i pozorna autonomia. Świadczy o tym m.in. przejawiana skłonność do unikania odpowiedzialności. 

Dorośli o przywiązaniu unikowym cechują się niskim poziomem inteligencji emocjonalnej. Mało zastanawiają się nad znaczeniem emocji w swoim życiu. Gdy je odczuwają, zwykle je tłumią lub wyrażają nadmiernie impulsywnie. Mogą być przy tym bardzo nerwowi, złośliwi, agresywni, wrodzy i mściwi, a także cyniczni i wyniośli. Potwierdzają to wyniki badań wskazujące na niski poziom ugodowości, czyli cechy, która dla relacji z innymi jest niezbędna.

Osoby unikowe mają trudności z oceną znaczenia różnych problemów i w radzeniu sobie z nimi. Często są bezradne i przejawiają skłonność do depresji. Zdarza się, że podejmują zachowania ryzykowne i antyspołeczne – sięgają po alkohol, narkotyki i inne używki.

Bez potrzeby więzi 

Niechęć, obojętność, niedostępność fizyczna i psychiczna lub wręcz odrzucenie, jakie dorośli odczuwali w relacjach z rodzicami w ich dzieciństwie, wpłynęły na ukształtowanie u nich takich właściwości psychospołecznych, które nie służą tworzeniu i utrzymywaniu związków małżeńskich lub partnerskich. Osoby o unikowym stylu przywiązaniowym nie wierzą w długotrwałą miłość, zaprzeczają własnej potrzebie więzi i faktycznie rzadziej ją budują. Jeśli uda im się utworzyć jakiś związek, relacje, jakie łączą ich z partnerem, są mało zadowalające, często budzą opór i nerwowość oraz ogólnie rozumiany dyskomfort. Niejednokrotnie dorośli ci uciekają od bliskości w pracę lub inną aktywność.

Bez zaangażowania

Związki tworzone przez te osoby cechują się niskim poziomem intymności i zaangażowania. Osoby unikowe boją się zaufać partnerowi, gdyż mają przekonanie, że mogą zostać zranione tak, jak w dzieciństwie, poprzez odrzucenie. Boją się bliskości i nie chcą się angażować, gdyż obawiają się rozczarowania i zawiedzenia własnych nadziei. Jednocześnie też nie potrafią adekwatnie ocenić dostępności partnera i zaufać, że obietnice trwałości związku mogą być prawdziwe. Relacje z partnerem pełne są napięcia, a skłonność do samotniczego trybu życia i pozornej samodzielności powoduje, że przywiązani unikowo są dość krytyczni i mają trudności w tolerowaniu niedoskonałości u partnera. Komunikacja w tworzonych związkach też jest utrudniona. Brakuje w niej otwartości, szczerości i wsparcia, a dużo jest deprecjacji, chłodu i sztywności. 

Bez bliskości

Mało jest w tych związkach również okazywania uczuć i bliskości oraz mało poczucia, że z partnerem łączy przywiązanych unikowo jakaś zależność. Swoją intymność osoby unikowe opierają głównie na aktywności seksualnej fizycznej, przy mało satysfakcjonującej emocjonalnej relacji w sferze płciowej. Zdarza się nierzadko, że właśnie relacja seksualna staje się przedmiotem manipulacji i kontrolowania partnera. Osoby te mogą też mieć skłonność do pozamałżeńskich doświadczeń seksualnych, które podejmują także z osobami mało znanymi lub nawet nieznanymi bez potrzeby nawiązywania głębszych relacji.

Podsumowując specyfikę funkcjonowania psychospołecznego osób przywiązanych unikowo, można stwierdzić, że poczucie krzywdy, jakiej doznali w dzieciństwie od własnych rodziców było tak wysokie, iż wpłynęło w tak dużym stopniu na jakość ich całego życia, na ich niezdolność do miłości i budowania relacji z innymi. Z różnych badań światowych wynika, że nawet co piąta osoba może cechować się wysokim poziomem przywiązania unikowego. W badaniach przeprowadzonych przeze mnie znalazła się w tej grupie co 10 badana osoba. 

Jeśli cechujecie się unikowym stylem przywiązaniowym, możecie szukać sposobów na odzyskiwanie poczucia bezpieczeństwa wśród innych, otwierając się na przyjaźnie i szukanie relacji dających szansę na budowanie zaufania lub poprzez psychoterapię.